ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΚΟΖΑΝΗΣ

ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

                                                                             ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΝΔΡΙΩΤΗ *

Όπως είδαμε πρόσφατα στις  τηλεοράσεις και γράφηκε στο σύνολο του  τύπου, ο κ. Πρωθυπουργός συνοδευόμενος από την Υπουργό  ΠΕ.Κ.Α. και τον πρόεδρο της ΔΕΗ, εξήγγειλαν στην Κοζάνη την κατασκευή του μεγαλύτερου Φ/Β πάρκου του κόσμου. Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν είναι η εγκαταστημένη ισχύς (200 MW), το ύψος της επένδυσης (περίπου €600 εκατ.), η έκταση που απαιτείται (περίπου 5.200 στρέμματα στα εξαντλημένα ορυχεία της ΔΕΗ), η μέση ετήσια ενέργεια που θα παράγει (260 GWH με μείωση των εκπομπών CO2 κατά 300.000 τόνους) και η δημιουργία 200 μόνιμων θέσεων εργασίας. Πληροφορηθήκαμε επίσης ότι το έως σήμερα μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο του κόσμου (97 MW) βρίσκεται στο Οντάριο του Καναδά.

Η εξαγγελία γίνεται στην Κοζάνη προφανώς για να καθησυχάσει τις εύλογες ανησυχίες των εργαζόμενων της περιοχής, που έχουν συνδέσει το παρόν και το μέλλον τους με το μέλλον του λιγνίτη, το οποίο μετά το κλείσιμο της παλαιότερης λιγνιτικής μονάδας (Πτολεμαϊδα1) και το πρόγραμμα σταδιακής απόσυρσης των άλλων μονάδων, προβλέπεται πιο σκοτεινό και από το φυσικό του χρώμα.

Φαίνεται ότι οι Πρωθυπουργοί μας, για να αντισταθμίσουν τα αρνητικά ρεκόρ της χώρας μας στους περισσότερους οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες, ψάχνουν με αγωνία για ένα τουλάχιστον θετικό ρεκόρ. Οι προηγούμενοι το είχαν βρει στους «καλύτερους Ολυμπιακούς Αγώνες» του κόσμου. Ο σημερινός ανακάλυψε το «μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο» του κόσμου….

Θα ρωτούσε ένας καλόπιστος αναγνώστης, είναι κακό να αποκτήσουμε αυτό το θετικό ρεκόρ? Ναι, είναι κακό κατά τη γνώμη πολλών επιστημόνων, που δεν ακολουθούν και στη σκέψη τους  «μονόδρομους» και προβάλουν τις  εξής τουλάχιστον ενστάσεις:

Τεχνολογία σε ταχύτατη εξέλιξη: Είναι γνωστό ότι η τεχνολογία των Φ/Β βελτιώνεται με τέτοιους ρυθμούς (αύξηση βαθμού απόδοσης, μείωση κόστους επένδυσης), ώστε το 2020 το κόστος επένδυσης προβλέπεται στο μισό του σημερινού και ο βαθμός απόδοσης αυξημένος κατά 20 έως 35% (ανάλογα με το είδος των πάνελ), με συνέχιση του ρυθμού αυτού και μετά το 2020. Αυτός είναι και ο λόγος που στον πρόσφατο νόμο 3851/2010 προβλέπεται μείωση της τιμολόγησης της ενέργειας των Φ/Β κατά 35% μέχρι το 2014, με αναπροσαρμογές 2 φορές το χρόνο  και σύνδεσή της με την οριακή τιμή του συστήματος (ΟΤΣ) μετά το 2014. Για ποιό λόγο να γίνει σήμερα μια τόσο μεγάλη επένδυση σε μια τεχνολογία που σε 5 χρόνια θα είναι ξεπερασμένη?

Συγκεντρωμένη Φ/Β παραγωγή: Ένας από τους σοβαρούς λόγους που προβάλλονται για την προώθηση των Φ/Β στα ηλεκτρικά συστήματα, παρά το δυσανάλογα μεγάλο κόστος τους σχετικά με τις άλλες ΑΠΕ, είναι ο αποκεντρωμένος χαρακτήρας τους, που επιτρέπει τη διασπορά τους σε όλη τη χώρα (με προτίμηση στις πόλεις και στα νησιά όπου δεν υπάρχει δυνατότητα για άλλου είδους παραγωγή από ΑΠΕ), με εξοικονόμηση επενδύσεων στα δίκτυα μεταφοράς και αντίστοιχων απωλειών. Με αυτή τη λογική, το πρώτο μεγάλο πρόγραμμα της Γερμανίας ήταν το «ένα εκατομμύριο Φ/Β στέγες». Αντί να ξοδευτούν 600 εκατ. σε μια τεράστια εγκατάσταση, δεν είναι λογικότερο να επενδυθούν πολύ λιγότερα χρήματα σε ενισχύσεις των δικτύων στους 18 νομούς της χώρας, όπου εκκρεμούν δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις για μικρές εγκαταστάσεις? Επισημαίνεται ότι και ο νομός Κοζάνης περιλαμβάνεται σε αυτούς τους νομούς. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της ΔΕΗ δήλωσε πρόσφατα στη Βουλή ότι η τιμολόγηση των Φ/Β είναι υπερβολική για τα μεγάλα έργα.

Ανεπάρκεια κεφαλαίων- προτεραιότητες: Αν και το νέο εγκεκριμένο πρόγραμμα ανάπτυξης της ΔΕΗ δεν έχει ακόμη γίνει γνωστό, σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου της ΔΕΗ, για να υλοποιηθούν τα μεγάλα έργα που κατασκευάζονται ήδη ή ετοιμάζονται με προτεραιότητα να δημοπρατηθούν (Αλιβέρι, Μεγαλόπολη, Πτολεμαϊδα, Μελίτη, έργα μεταφοράς και διανομής κλπ) θα απαιτηθούν επενδύσεις τουλάχιστον € 6 δις.  Με δεδομένα τα προβλήματα εξασφάλισης δανεισμού για τα επόμενα χρόνια (που επηρεάζουν και τη ΔΕΗ), γιατί να είναι σε πρώτη προτεραιότητα για την Επιχείρηση να χρηματοδοτηθεί το έργο αυτό, πιθανόν εις βάρος των έργων που αναφέραμε? Κατά τη γνώμη μας άλλα έργα υποδομών (όπως π.χ. η υποβρύχια διασύνδεση των Κυκλάδων ) που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη των ΑΠΕ στα νησιά, έχουν πολύ μεγαλύτερη προτεραιότητα ως δημόσιο συμφέρον.

Κερδοσκοπία και ΔΕΗ: Είναι γνωστό ότι με την ισχύουσα τιμολόγηση της ενέργειας των Φ/Β, όσο πιο γρήγορα λειτουργήσουν τα έργα, τόσο μεγαλύτερα θα είναι τα κέρδη των επενδυτών, που θα πληρώνουν οι καταναλωτές με το ειδικό τέλος ΑΠΕ. Σε αυτή την κατάσταση της κρατικά επιβαλλόμενης κερδοσκοπίας και του «όποιος προλάβει» που θυμίζει «άγρια δύση» σπεύδει να πάρει μέρος και η ΔΕΗ ΑΕ. Ως ΑΕ που πρέπει να δώσει μερίσματα στους μετόχους, η επένδυση αυτή θεωρείται «νόμιμη». Ως Δημόσια Επιχείρηση (που κάποτε την χαρακτηρίζαμε και Κοινής Ωφέλειας) δεχόμαστε ότι είναι και «ηθική»?

Μακροχρόνιος ενεργειακός και χωροταξικός σχεδιασμός: Όπως και η γνωστή «μεγάλη ενεργειακή επένδυση» του Αστακού, που είχε τη γνωστή κατάληξη, το «μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο» του κόσμου μας προέκυψε από το πουθενά, χωρίς να έχει αναφερθεί έως τώρα σε κανένα πρόγραμμα ανάπτυξης της ΔΕΗ. Αποδεικνύεται άλλη μια φορά πως η έλλειψη  ενός μακροπρόθεσμου εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού, επιτρέπει την υιοθέτηση της κάθε «μεγάλης ιδέας», πίσω από την οποία κρύβονται συνήθως μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που θα συμφωνούσε κανείς ότι στη χώρα μας χρειάζεται να γίνει το «μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο» του κόσμου, γιατί στην Κοζάνη? Στη χώρα μας η μεγάλη παραγωγή συγκεντρώθηκε στο Βορρά, ενώ η μεγάλη κατανάλωση είναι στο Νότο, επειδή στο Βορρά υπάρχουν τα μεγάλα λιγνιτωρυχεία. Η ανισορροπία αυτή επιβαρύνει το ηλεκτρικό μας σύστημα με την ανάγκη μεγάλων επενδύσεων σε γραμμές μεταφοράς και σημαντικές απώλειες μεταφοράς. Από την άλλη πλευρά οι μέρες ηλιοφάνειας και η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι μεγαλύτερη στο νότο και στα νησιά του Νότιου Αιγαίου, όπου η ενέργεια από τα Φ/Β συστήματα είναι τουλάχιστον 15% μεγαλύτερη από το Βορρά.  Όταν πριν λίγα χρόνια είχε εξαγγελθεί το Φ/Β πάρκο των 50 MW στη Μεγαλόπολη, τουλάχιστον δεν μπορούσε κανείς να προβάλει αυτές τις εύλογες ενστάσεις από την πλευρά της χωροταξίας. Αν η επιλογή έγινε για τις 200 θέσεις εργασίας που θα εξασφαλίσει το εργοστάσιο παραγωγής, γιατί να γίνει εκεί και το πάρκο? Οι προτάσεις της κ. Υπουργού ΠΕ.Κ.Α. για εκμετάλλευση των εξαντλημένων ορυχείων με καλλιέργειες ενεργειακών φυτών και δυναμικών καλλιεργειών με εξαγωγικές προοπτικές θα μπορούσαν να προσφέρουν πολύ περισσότερες ευκαιρίες πραγματικά «πράσινης» απασχόλησης. 

Ελπίζουμε ότι οι μηχανικοί της ΔΕΗ και των άλλων ενεργειακών φορέων, που δεν αγνοούν αυτούς τους προβληματισμούς, θα προβάλουν αντίστοιχες ενστάσεις, ώστε να αναθεωρηθούν οι κυβερνητικές αποφάσεις, που μοναδική σκοπιμότητα έχουν λόγους επικοινωνίας.

Ο Γιώργος Ανδριώτης είναι Μηχανικός, μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας του ΤΕΕ.